گل بنفشه

viola pansee : نام علمی

زادگاه این گل افریقای شرقی است. برگهای سبز مخملی و کرک‌دار و رویساقه فشرده و کوتاه قرار دارند. بنفشه آفریقایی نسبت به طول روز بی تفاوت است و بههمین علت در طول سال گل می‌دهد. رنگ گلها متنوع و به رنگ بنفش- آبی- قرمز - صورتی- سفید ظاهر می‌شوند. گلها به صورت کم پر و پر پر و پرچمها طلایی و به طرز زیبایی ازوسط گلها بیرون زده‌اند بطوری که تناقض در رنگ پرچمها و گلبرگها گل را به صورت یکیاز زیباترین مینیاتورهای گیاهی در آورده است.

نیازهای بنفشه آفریقایی

بَنَفشه نام نوعی گل است از تیره بنفشگان (Violaceae) که بیشتر در نواحی معتدل جهان یافت می‌شود. گلی است با ساقه‌ای کوتاه و رنگ آن بنفش، یا زرد و بنفش است. این گیاه دارای خواص درمانی و پزشکی نیز هست.

مشخصات مورفولوِِژیک

گیاهی است علفی و پایا و دارای برگ هایی که از محل مشترکی در ناحیه یقه خارج می‌شوند. برگ های آن قلبی شکل، دارای دمبرگ دراز و واقع بر روی سطح زمین هستند، زیرا ساقه هوایی مشخص دراین گیاه وجود ندارد. درکناره دمبرگ آن، جوانه‌های جانبی ظاهر می‌شود. گلهای آن منفرد، زیبا و به رنگ بنفش، بندرت سفید یا گلی و معطر است. دمگل های دراز گل که از بین دمبرگ ها منشاء می‌گیرند، قبل از منتهی شدن به گل، حالت خمیده شبیه عصا پیدا می‌کنند. میوه‌های بنفشه پوشینه، کروی، پوشیده از کرک ومحتوی دانه‌هایی به رنگ زرد با لکه‌ای سفید هستند. گل های زیبا ومعطر بنفشه در اوایل بهار ظاهر می‌شود، درتابستان گلهایی عاری از گلبرگ در بین دمبرگ های آن ظاهر می‌شود که همیشه به حالت مخفی درآن باقی می ماند.

مصارف دارویی و پزشکی

تمامی قسمت های بنفشه از جمله برگ، گل، دانه، ریشه، و سرشاخه‌های گل‌دار مصرف دارویی دارند.

بنفشه مرطوب، تند، سرد واندکی تلخ است و دارای ویژگی هایی چون : ضد التهاب ، خلط آور، محرک، ادرار آور (مدر) ، ضد تومور، ضد رماتیسم، ملین، ضد میکروب، معرق، مسهل، تثبیت کننده دیواره مویرگ ها و تصفیه کننده خون است.

شربت تهیه شده از دم کرده آن را برای درمان سرفه می‌توان استفاده كرد. به دلیل غنی بودن از لحاظ مواد صابونی، خلط‌آور خوبی است و باعث تقویت و استحکام خونی می‌شود. دو قاشق غذاخوری از پودر گیاه را در نیم لیتر آب جوشیده و با اضافه کردن مقداری شیر و عسل آن را مصرف می‌کنند.

دم کرده بنفشه را بعد از تغلیظ به صورت کمپرس برای درمان بیماریهای پوستی می‌توان استفاده نمود. برای درمان رماتیسم می‌توان از کمپرس دمکرده گیاه بر روی موضع، روزی دوبار استفاده کرد. از پودر گیاه و آب خمیری درست می‌شود که برای بهبودی زخمها و جراحات مفید است .

دانه بنفشه به مقدار ۶ تا ۱۰گرم، اثر ملین در اطفال داشته و مصرف ۷ تا ۱۵ گرم آن در ۱۵۰ گرم آب، اثر مسهلی ملایم ظاهر می‌کند. از روغن بنفشه می‌توان برای جلوگیری از ریزش موی سر، شوره سر، خارش پوستی، زیبایی پوست، ورم لثه، سردرد و خون‌ریزی بینی استفاده کرد.

به طور کلی از گیاه بنفشه می‌توان در برطرف كردن مواردی مانند:

گلو درد چرکی، خشکی بینی، برفک دهان، خارش پلک، روشن کردن پوست، جوش صورت، مشکلات ادراری، اختلالات جلدی مزمن و زخم‌های ترشح‌دار استفاده كرد.

در هنگام استفاده از بنفشه ذکر این نکته ضروری است که دراثر مصرف مقادیر زیاد آن به دلیل داشتن مواد صابونی به تهوع و استفراغ منجر می‌شود.

در اروپا (و کلاً فرهنگ غرب) گل Mystosis یا Forget Me Not برای همین منظور به کار می‌رود.

گل بنفشه

بنفشه معمولی یك گیاه بسیار زیبا از خانواده وایولاسه است. تقریباً در همه محیطهای كشت فضای سبز كاربرد دارد. بوسیله عملیات به نژادی ارقام مختلف و بسیار متنوعی از این گیاه تولید شده و به دنیا معرفی شده است. لذا هر سال گونههای جدیدی از این گیاه به بازار عرضه میشود. بنفشه بوسیله بذر تكثیر میشود.

بنفشه گیاه كلئیستوگام Cleistogame است یعنی قبل از شكوفایی كامل گرده‌افشانی صورت گرفته و گیاه همواره بذر خودی تولید میكند. از آنجا كه بذرهای معمولی بنفشهها در فضای آزاد كشت و كار می‌شوند بذرهای F1 یا اصطلاحاً بذرهای هیبرید نامیده میشوند و از خواص این گونه بذرها این است كه بعد از یكی و دو نسل به حالت اولیه خودشان بر میگردند و به اجدادشان شبیهتر میشوند. طبیعی است كه بعد از یكی دو سال گلها ریز می‌شوند و بعد از چند سال ارزش اقتصادی خودشان را از دست میدهند. به همین دلیل بذرهای مورد كاشت بنفشه باید از بذرهای هیبرید و دو رگه انتخاب شوند تا كیفیت گلها حفظ شود.

بذرهای بنفشه بیضی شكل و به رنگ قهوهای روشن تا زرد است و در همان كپسول اصلی بر روی گیاه میرسد. این كپسولها با یك شكاف طولی باز شده و بذرهای درون آن ریزش پیدا میكنند. البته قبل از ریزش، بذرها را جمع‌آوری كرده و بعد از یك استراحت سه ماهه در نیمه مرداد ماه آن‌ها را در یك بستر سبك میكارند. این بستر كاشت مورد مراقبت قرار میگیرد تا اینكه در اوایل مهر ماه نشاها بصورت چهار برگه ظاهر میشوند. این گیاه مثل سایر دیگر گیاهان نشایی، مقاوم به سرما است. در نتیجه نشاها در اول مهر به فضای آزاد منتقل شده و سپس از آن‌ها مراقبت كنید. زمانی كه 6- 5 برگ دارند علائم ساقه گل دهنده ظاهر می‌شود و از این هنگام تا حدود خرداد ماه در مناطق خنك بنفشهها با گلهای خوب بوجود میآیند. در اواخر بهار وقتی كه طول روزها خیلی طولانی میشود بنفشه با اینكه همچنان به گل دهی ادامه میدهند اما رشد علفی و نامطلوب دارند. بنابراین بوسیله‌ی گیاه تابستانه دیگر جایگزین می‌شوند.

بنفشه آفریقایی Gesneriaceae

گیاه بنفشه آفریقایی اولین بار در جنگل‌های آفریقا توسط یک گیاه شناس بنام سن پل شناسایی شد و نام علمی جنس آن Saintpauliainonata است.

بنفشه آفریقایی گونه‌ها و رنگ‌های مختلفی دارد. برگ‌ها به شكل‌های گوناگون از قبیل برگ‌های ساده، کنگره دار و ابلق وجود دارند. همچنین گل‌ها به فرم‌های مختلف از جمله گل‌های کوچک و متراکم در سطح پایین‌تر از برگ و گل‌های بسیار درشت و بلندتر از سطح برگ دیده می‌شود.

تنوع در این گیاه فوق‌العاده زیاد است و بدلیل مطلوبیت و بازار پسندی خاص بنفشه آفریقایی همواره در سطح جهان روی ارقام جدید آن مطالعه انجام گرفته است. جزء معدود گیاهان گلدار خانگی و Potplant است که در منزل بدون هیچ مشکلی به گل می‌رود و به طول روز بی تفاوت است.

روش تکثیر معمولی و همگانی بنفشه آفریقایی استفاده از قلمه‌های برگ است كه نیاز به بستر بسیار سبکی دارد. یك برگ كامل همراه دمبرگ در جعبه كاشت، كاشته می‌شود. نکته‌ای که در برداشت قلمه‌های بنفشه آفریقایی باید رعایت شود تراکم لازم و مناسب برگ‌ها است. بعد از 4-3 هفته قلمه‌ها در حرارت 18 درجه سانتی‌گراد ریشه دار می‌شوند. سپس جوانه‌های برگی از سطح داخلی برگ‌ها ظاهر می‌شوند و بعد از بزرگ شدن جوانه‌های برگی، با احتیاط قلمه‌های ریشه دار شده را به محل اصلی انتقال دهید. گلدان‌های مخصوص برای بنفشه نیاز است، سنین اولیه گیاه را در گلدان كوچك قرار دهید و بعد از بزرگ شدن گیاه آن را به گلدان بزرگتر منتقل كنید.

بهترین روش آبیاری برای بنفشه آفریقایی، آبیاری از پای گیاه است. می‌توان از گلدان‌هایی که یک بخش فتیله مانند در آن‌ها تعبیه شده استفاده کرد و گلدان را در یک زیر گلدانی مناسب گذاشت و آب را در زیر گلدانی ریخت که بتدریج توسط بخش فتیله مانند جذب شده و در اختیار ریشه‌ها قرار گیرد.

گل‌های بنفشه آفریقایی در محیطی با نور ثابت بخوبی رشد و نمو می‌کنند. گیاه به نور متوسط اما ثابت احتیاج دارد. بهتر است از لامپ فلورسنت استفاده کرد.

خاك كشت و كار بنفشه آفریقایی خاک سبک، هوموسی و باPH پایین باید باشد.

کود

به هر هکتار زمین 400 تا 600 کیلوگرم ازت خالص (به شکل نیترات آمونیم ، کلسیم سیانید) 300 تا 400 کیلوگرم نمک پتاسیم داده می شود. در هر هکتار پس از اولین چین 100 تا 200 کیلوگرم کود کلسیم سیانید نیز می دهند.

برداشت

برداشت محصول باید موقعی انجام گیرد که گیاه در مرحله کامل گلدادن باشد که معمولاً از اردیبهشت تا شهریور ماه می باشد چین اول از اواسط تا اواخراردیبهشت و چین دوم 2 از اوایل تا اواسط تیر در زمان گل دهی کامل با علف چین یاکمباین برداشت می شود. در نواحی مرطوب که گیاه رشد کافی و خوب داشته باشد چین سومهم (چین پائیزه) از اواخر تا اوایل شهریور ممکن می‌باشد. هر هکتار زمین کاشته شده 4تا 8 تن محصول خشک به صورت گیاه گلداری که از 1 تا 2 چین بدست آمده بازدهی دارد که 60 درصد این محصول مربوط به چین اول و 40 درصد مربوط به چین دوم می باشد. پس ازبرداشت و تمیز نمودن گیاه آنرا در حرارت 40 و حداکثر 50 درجه سانتی گراد دردستگاههای خشک کن می خشکانند گاهی پس از از برداشت گیاه کامل آنها را به صورت بستههائی در آورده و هر دو بسته را به نخی وصل می کنند و در محل خشکی از انبار به یکطناب یا سیم فلزی مقاوم می آویزند تا بسرعت خشک گردند البته اگر عمل خشک کردن محصولدر دستگاههای خشک کن صورت گیرد نتیجه بهتری حاصل خواهد شد.

کشف خاصیت چای و روغن گل های بنفشه
محققان معتقدند روغن، عصاره و چای گلهای بنفشه كه هم‌اكنون زمان شكفتن آنهاست، خواص درمانی متعدد و موثری دارد.